2024-04-25
Sztuka konceptualna, to taka w której centrum znajduje się koncept – idea dzieła, pomysł, który się za nim kryje. Konceptualizm stawia na intelektualny charakter twórczości, w którym to nie przedmiot rzemiosła artystycznego stanowi najważniejszy element, lecz to, co doprowadziło do jego powstania.
Sztuka konceptualna, zwana także pojęciową, zaczęła wyłaniać się jako nurt artystyczny w latach 60. XX wieku, w odpowiedzi na minimalizm i pop-art, które promowały materialną wartość dzieła. Konceptualizm, odmiennie, promował wyższość procesu artystycznego oraz idei dzieła sztuki nad jego formą. Konceptualiści inspirowali się dorobkiem Bauhausu, konstruktywistów oraz dadaistów. Za prekursorów sztuki zdematerializowanej uważa się m.in. Kazimierza Malewicza, Pieta Mondriana i László Moholy-Naga.
W Polsce, wybitni twórcy i twórczynie konceptualni_e to np. Stanisław Dróżdż, Tadeusz Kantor, Natalia LL, Ewa Partum czy Roman Opałka. Miłośnicy sztuki kojarzą w większości poetyckie realizacje Dróżdża, dotykające problematyki czasu, informelowo-konceptualne asamblaże Kantora czy konceptualne kino tautologiczne Partum.
Wśród zagranicznych artystów i artystek konceptualnych wymienić należy zainteresowaną materiałami organicznymi Anę Mendietę, zainspirowanego filozofią języka oraz psychoanalizą Josepha Kosutha, Richarda Longa, kojarzonego również z „land artem” oraz kluczową dla zaangażowanej politycznie i społecznie sztuki feministycznej Barbarę Kruger.
