2024-04-16
Technika linorytu do tworzenia grafik artystycznych stała się popularna na początku XX wieku. Wcześniej, od roku 1890 była używana w Niemczech na potrzeby produkcji tapet. Matryca w linorycie wykonana jest z linoleum, technika ta jest podobna do drzeworytu, lecz dużo prostsza. Na pytanie dlaczego odpowiemy w poniższym artykule.
Linoleum, matryca wykorzystywana w linorycie to masa plastyczna, powstała m.in. z włókien lnianych, kalafonii, mączki drzewnej lub korkowej oraz pigmentu, która jest nałożona na tkaninę jutową. Rycie w tym materiale jest możliwe we wszystkich kierunkach, do jego opracowania używa się dłut, nożyków, igieł i wielu innych narzędzi. Tło przedstawienia jest wycinane za pomocą żłobień. Dzięki temu, że linoleum jest miękkie, proces żłobienia jest dużo prostszy niż w przypadku drzeworytu. Pozostawione wypukłe miejsca pokrywane są farbą.
Matrycę odbija się ręcznie (poprzez pocieranie kostką introligatorską odwrotnej strony papieru) lub przy użyciu prasy ręcznej.
Do najsłynniejszych linorytników z pewnością można zaliczyć Henriego Matisse’a, Pabla Picassa czy na polskim gruncie - Stanisława Fijałkowskiego. Ten pierwszy, chętnie stosował linoryt pod koniec lat 30. XX wieku, w swoich pracach często przedstawiał uproszczone postacie ludzkie i motywy floralne. Ponadto tworzył także całe cykle linorytnicze, oparte np. na mitologii greckiej.
Pablo Picasso z kolei, dużo eksperymentował z linorytem kolorowym. Za przykład może posłużyć praca z 1958 roku: ,,Portret kobiety za Cranachem Młodszym”, do której stworzenia użył aż sześciu matryc. W późniejszym okresie znalazł swój sposób na kolorowe odbitki, które wymagały użycia tylko jednej matrycy. Linoryty autorstwa Picassa są obecnie bardzo pożądane na światowym rynku antykwarycznym.
Stanisław Fijałkowski należał do grupy artystów skupionych wokół Władysława Strzemińskiego, we wczesnych linorytach nawiązywał do doświadczeń impresjonizmu i kubizmu, później zwrócił się w kierunku abstrakcji.