2024-04-25
Tereny ukraińskie w wieku XIX były okupowane przez Rosję. Jako że ,,zwycięscy piszą historię” ze smutkiem należy stwierdzić, że wielu malarzy o pochodzeniu ukraińskim do dzisiaj funkcjonuje w rosyjskich słownikach jako artyści wyłącznie rosyjscy (przykładowo Ilya Repin). Jedną ze słynnych postaci, która przez całe swoje życie walczyła o niepodległość Ukrainy, jest słynny poeta, malarz Taras Szewczenko.
Na okres XIX wieku przypadł rozkwit malarstwa portretowego, rozpoczęły się też wtedy tendencje realistyczne w sztuce. Artyści zaczęli malować pejzaże, tworzyli także sceny rodzajowe. Pieriedwiżnicy (Towarzystwo Objazdowych Wystaw Artystycznych) – grupa artystyczna powstała w Petersburgu, skupiająca twórców rosyjskich i ukraińskich przeciwstawiała się akademizmowi, jej członkowie wyraźnie dążyli do realizmu.
Taras Szewczenko jest obecnie uznawany za bohatera narodowego Ukrainy. Promował on niepodległość tego kraju, przez co większość swojego życia spędził w więzieniach oraz na zesłaniu. Powieści i dramaty pisał po rosyjsku, poezję tworzył zaś w języku ukraińskim. Do artystycznego oeuvre Szewczenki można zaliczyć sceny rodzajowe, portrety i krajobrazy.
Rosyjscy uczeni od wielu dziesięcioleci przedstawiają Ilya Repina jako ważną postać rosyjskiej sztuki. Pomijają fakt jego ukraińskich korzeni i obecności ukraińskich motywów w jego malarstwie. ,,Sam Repin wspominał, że pochodził z kozackiego rodu Riepa, nazwisko to za czasów panowania rosyjskiego zrusyfikowano na Riepin’’ – jak napisała w swoim artykule naukowym Switłana Krawczenko.
Do jego obrazów związanych z tematyką ukraińską można zaliczyć m.in. prace: Ukraińska chata (1880), Ukraiński chłop, Ukrainka (1880), Głowa Kozaka czy Zaporoski pułkownik (1880).