2024-04-16
Jeśli kiedykolwiek mieliście okazję odwiedzić Centre Pompidou, musieliście widzieć rekonstrukcję atelier André Bretona. Wypełnione artefaktami pochodzącymi z różnych kultur, w tym afrykańskimi maskami i rzeźbami, stanowi doskonały przykład zachodnioeuropejskiej fascynacji tym, co egzotyczne i obce. Uznanie dla sztuki afrykańskiej wśród artystów i kolekcjonerów z całego świata trwa nadal.
Tylko do 4.02 możemy podziwiać niektóre z jej oryginalnych przykładów w ramach warszawskiej wystawy „Między Sztuką a Opętaniem”. Zobaczymy na niej nie tylko dzieła z kolekcji państwa Rzewuskich, ale i przede wszystkim przykuwające uwagę fotografie autorstwa Piotra Sadurskiego.
Mająca miejsce w Bibliotece na Koszykowej wystawa zwraca uwagę na szczególny problem dotyczący obiektów z kontynentu afrykańskiego, czy wytworów obcych kultur w ogóle. Przeestetyzowane, eleganckie obrazy wydobywają ich piękno i dekoracyjny potencjał – nie przypominają prostych foto-dokumentacji, jakich wymagałby etnograf czy antropolog. Jednocześnie musimy pamiętać, że przedmioty te nie są uważane za sztukę zarówno przez ich twórców, jak i pierwotnych użytkowników. Powstają do celów religijnych, nie mają tytułów, nie są postrzegane jako ekstrawagancki dodatek.
Ich nieco niepokojący, lecz tym samym pociągający urok związany jest z prezentowanym tematem – demonami. Te groteskowe „stwory” stanowią przykład stylu shetani (shetani oznacza inaczej „szatana”/„złego ducha"). Tworzone przez przedstawicieli ludów Makonde zamieszkujących tereny Tanzanii, Mozambiku i Kenii, ukazują duchy budujące wschodnioafrykańską mitologię nadal ciesząc się niezwykłą popularnością wśród handlarzy sztuką, kolekcjonerów i artystów.
Biblioteka Publiczna na Koszykowej
Koszykowa 26/28, Warszawa / Wstęp: za darmo
Fotografia: Milena Soporowska