2024-04-25
Malarstwo olejne to technika malarska polegająca na posługiwaniu się farbami olejnymi, w których głównym spoiwem jest olej lniany (czasami makowy lub inny). Artysta do wykonania swojego dzieła może użyć różnych podłoży malarskich: drewna, płótna, blachy, a nawet papieru czy pergaminu.
Pierwsze wzmianki o stosowaniu malarstwa olejnego pochodzą ze starożytności. Najwcześniejsze znane zachowane przykłady użycia tej techniki to buddyjskie malowidła ścienne powstałe ok. 650 r. n.e. w Bamiyan w Afganistanie. Wiadomo, że Teofil Prezbiter w swoim dziele ,,O sztukach rozmaitych’’ z około 1125 roku podaje instrukcje dotyczące namalowania obrazu olejnego.
Jednakże dopiero XV wiek przynosi prawdziwy wzrost popularności techniki. Artyści niderlandzcy tacy jak Van Eyck i Robert Campin zaczęli eksperymentować z malarstwem wielowarstwowym. Moda dość szybko rozprzestrzeniła się na tereny Europy Północnej i Italię. Z czasem farby olejne wyparły tempery, podobrazie drewniane zastąpiono podobraziem płóciennym. W rewolucji tej przodowali artyści weneccy. Dzięki użyciu naciągniętego płótna mogli tworzyć wielkie obrazy ołtarzowe. Za przykład może posłużyć obraz Giovanniego Belliniego pod tytułem ,,Madonna z Dzieciątkiem i świętymi’’ z roku 1505. Dzieło mierzy 5 metrów wysokości i 2,3 metra szerokości.
W 1841 dokonał się kolejny przełom, amerykański malarz John Goffe wynalazł metalową tubę na farby. Dzięki temu wynalazkowi artyści zaczęli wychodzić w plener, nastąpił gwałtowny rozwój malarstwa pejzażowego. Pod koniec XX wieku dokonano kolejnego przełomu technologicznego, wynaleziono farby olejne wodorozcieńczalne. Artyści po dziś dzień używają malarstwa olejnego.
Za dwie podstawowe techniki malarstwa olejnego należy uznać technikę laserunkową oraz alla prima. W tej pierwszej nakłada się wiele warstw malarskich pół kryjących dla uzyskania wyrafinowanej kolorystyki i głębi kolorów. W tej drugiej kładzie się jedną, nieraz bardzo grubą warstwę farby. Malowanie alla prima jest dużo szybsze i pozwala szybko uzyskać efekt impasto (gruba, wypukła warstwa farby).
Warto wyjaśnić, że płótno jest naciągane i przybijane na blejtram (krosna malarskie), czyli na ramę zbitą z profilowanych listew.