2024-04-25
Pojęcie ready-made użyte w dziedzinie sztuki oznacza przedmiot użytkowy lub powstały z odpadków, który jest dziełem sztuki lub stanowi jego część.
Idea obiektu ready made to nadanie fabrycznemu przedmiotowi nowego znaczenia poprzez wyniesienie go poza kontekst, w którym naturalnie występuje w kontekst artystyczny, dzięki czemu obiekt nabiera nowych znaczeń. Podniesienie przedmiotów użytkowych do rangi sztuki kwestionuje jej istotę, naśmiewa się z akademizmu wymagającego od artystów i artystek nie tylko talentu, ale także odpowiedniego warsztatu. Tworząc obiekt „ready-made” artystą może zostać teoretycznie każdy, jednak oczywiście elementem, który podnosi taki przedmiot to rangi sztuki jest idea, która za nim stoi; dzieła ready made noszą więc znamiona sztuki konceptualnej.
Pomysłodawcą terminu „ready-made” jest słynny dadaista Marcel Duchamp, który stworzył najsłynniejsze tego typu dzieło – „Fontannę” (1917). Odwrócony o 90 stopni ceramiczny pisuar wystawiony podczas ekspozycji Stowarzyszenia Artystów Niezależnych w Nowym Jorku wzbudził kontrowersje, rewolucjonizując charakter sztuki.
Wśród innych przykładów ready-mades wymienić można „Podarunek” (1921) Mana Raya – żelazko z 14 pinezkami przyklejonymi do jego podeszwy, „Głowa byka” (1942) Pabla Picassa stworzona z siodełka i kierownicy roweru czy „Sanki” (1969) Josepha Beuysa, instalacja określona jako „zestaw przetrwania”, składająca się z kuli smalcu, stosu filcu oraz latarki przymocowanych do sań.