2023-02-01
,,Dla mnie oglądanie rozkładu współczesnego człowieka jest rozrywką, jedyną, które mnie interesuje". Te słowa Tristana Tzary idealnie pokazują nastawienie dadaistów do swojej sztuki. Doświadczyli oni tragedii I wojny światowej i zdecydowali się na to odpowiedzieć zerwaniem z wszelką tradycją artystyczną, odrzuceniem kanonów i żartem.
Ruch dadaistów ukształtował się w Europie i Stanach Zjednoczonych ok. 1915 roku. Działał do roku 1922. Artyści tacy jak Hans Arp, Marcel Duchamp, Man Ray i Francis Picabia tworzyli swoją sztukę i posługiwali się absurdem, zabawą, dowcipem. Ważna była dla nich inwencja, łączyli stare techniki i wymyślali nowe. Chcieli szokować i pokazywać dziwaczność. Sztuka sprowadzała się zatem do gry, która odzwierciedlała porządek świata oparty na absurdzie.
Technikami, które warto zapamiętać, w kontekście sztuki dadaistów są kolaż, fotomontaż i ready-made. Nazwa ruchu pochodziła od słowa „dada”, które w języku francuskim oznacza małą, drewnianą zabawkę lub gaworzenie małego dziecka. Legenda artystyczna głosi, że termin ten został wylosowany ze słownika przez głównego teoretyka i prawodawcę nurtu, Tristana Tzarę.
Ready-mades były przedmiotami codziennego użytku podniesionymi do rangi dzieła sztuki. Twórcą pomysłu był Pablo Picasso, jednak to Marcel Duchamp go udoskonalił. To on jest autorem ,,Fontanny” z 1917 roku, powszechnego wtedy pisuaru, który Duchamp sygnował swoim nazwiskiem i postawił na postumencie. Doprowadził także do zaprezentowania na ekspozycji suszarki do butelek oraz koła rowerowego. Do dnia dzisiejszego zaprezentowanie ,,Fontanny” na wystawie w galerii uznaje się na jeden z bardziej radykalnych przełomów w sztuce.
Co ciekawe, obecnie uważa się, że ready-made przyczyniły się do rozwoju pop-artu, ruchu, w którym tak samo ważne były masowo wyprodukowane przedmioty codziennego użytku. Ponadto podłożyły podwaliny pod sztukę konceptualną, w której najwyższą wartością był pomysł na dzieło, nie sam przedmiot materialny.