2023-02-01
Drzeworyt powstał w Europie około roku 1400, wcześniej wykorzystywano drewnianą formę do druku tkanin (już od IV stulecia). W dojrzałym średniowieczu znacząco wzrosło zapotrzebowanie na obrazki z wizerunkami świętych. Na tę potrzebę odpowiedziała właśnie nowo powstała technika druku wypukłego.
Projekt lub rysunek artysty jest wycinany w kawałku drewna (zwykle bukowego), a następnie obszar tła jest wycinany za pomocą żłobień. Pozostawione wypukłe miejsca pokrywane są farbą. Klocek odbija się ręcznie (poprzez pocieranie kostką introligatorską odwrotnej strony papieru) lub przy użyciu prasy ręcznej.
Ze względu na sposób przygotowania deski drzeworyt można podzielić na drzeworyt wzdłużny (langowy) oraz poprzeczny (sztorcowy). Ten pierwszy charakteryzuje się tym, że stosuje się deskę ciętą wzdłuż pnia, tło wycinane jest dłutami w miękkim drewnie. W tym drugim używa się deski ciętej w poprzek pnia, składa się ona z małych klocków. Do wycinania tła używa się rylca, przy tym wariancie używa się twardego drewna.
W tym momencie warto również wspomnieć o drzeworycie kolorowym, powszechnie uważanym za jedną z najtrudniejszych technik graficznych. Drzeworyt kolorowy można uzyskać na dwa sposoby: w wyniku nałożenia farby w kilku kolorach na jeden klocek lub w wyniku użycia więcej niż jednego klocka wtedy każdy z nich jest pokrywany innym kolorem farby.
Pierwsze kompozycje drzeworytnicze charakteryzowały się grubymi liniami i skąpym światłocieniem. Dopiero Albrecht Dürer (1471-1528) wprowadził do swoich prac subtelną gradację tonów i sugestie faktury. Odszedł od sztywnych przedstawień w kierunku dynamiki (np. w pracy ,,Samson walczący z lwem) oraz zaczął przedstawiać szczegółowe pejzaże z architekturą, dokładnie odwzorowaną fauną i florą.
Drzeworyt w Japonii
Jedną z najbardziej rozpoznawalnych odbitek drzeworytniczych jest z pewnością praca autorstwa Hokusai Katsushika pod tytułem ,,Wielka fala w Kanagawie’’. Powstała ona w ramach tzw. nurtu Ukiyo-e, w ramach którego artyści przedstawiali świeckie tematy. Popularnością cieszyły się odbitki z aktorami teatralnymi, zawodnikami sumo, atrakcyjnymi kobietami czy pejzażami.