2023-02-01
Według wąskiego rozumienia terminu impresjonizm jest to kierunek w sztukach plastycznych zapoczątkowany przez paryskich artystów przełomu XIX i XX wieku. Tymczasem, impresjonizm powinien kojarzyć się również z muzyką, literaturą, a nawet z filmem.
Pierwsza wystawa ,,Anonimowej Społeczności Malarzy, Rzeźbiarzy i Rytowników” odbyła się w roku 1874, artyści (odrzuceni przez jury Salonu) zebrali fundusze i wynajęli studio, które należało do fotografa Nadara. Wystawiono 165 prac 36 artystów, w tym niezwykle słynnych nazwisk takich jak: Pisarro, Monet, Renoir czy Degas. To po tym wydarzeniu pojawiła się wspólna nazwa na twórczość grupy młodych artystów – impresjonizm. Jako pierwszy użył ją krytyk i ilustrator Louis Leroy w satyrycznej recenzji, odniósł się on do jednego z olejnych obrazów Maneta ,,Impresja wschód słońca, Le Havre” (1872).
Impresjoniści dążyli do przedstawiania ulotnej rzeczywistości, malowali te same budynki w różnych porach dnia, dostrzegali oni ciągle zmieniającą się rzeczywistość. Co więcej, ich obrazy sprawiały wrażenie nieskończonych. Malarze tacy jak Claude Monet, Auguste Renoir czy malarka Berthe Morisot zrywali ze sztywnymi zasadami akademizmu. Ponadto dosyć często malowali oni w plenerze.
Do polskich impresjonistów z pewnością można zaliczyć Władysława Podkowińskiego oraz Leona Wyczółkowskiego. Co ciekawe, dwie słynne polskie malarki tamtego okresu – Anna Bilińska-Bohdanowicz oraz Olga Boznańska krytykowały nowy kierunek sztuki, ta pierwsza pisała nawet o ,,cudakach i ich idiotyzmie”.
Do najważniejszych muzyków-impresjonistów zalicza się Claude’a Debussy’ego, Maurica Ravela czy Polaka Karola Szymanowskiego. Charakterystyczną cechą jest odejście o masywnego orkiestrowego brzmienia na rzecz preferencyjnego traktowania pojedynczych instrumentów.
Jeśli chodzi o literaturę, to podobnie jak w przypadku sztuk plastycznych twórcom zależało na ukazywaniu ulotnych wrażeń, tym samym rezygnując z realizmu. Do pisarzy, którzy posługiwali się środkami impresjonistycznymi, można zaliczyć m.in. Paula Verlaine’a, Stefana Żeromskiego czy Władysława Reymonta.
Za pierwszy film impresjonistyczny uznaje się dzieło Abla Gance’a pod tytułem ,,Dziesiąta symfonia” z 1918 roku. Reżyserom zależało na stworzeniu odpowiedniego nastroju, przykładowo wywołaniu grozy czy niepokoju.