2024-04-25
Antyki i nielegalne interesy - Bułgarski hazardzista i biznesmen Wasil Bożkow został aresztowany, co postawiło pod znakiem zapytania przyszłość jego ogromnej kolekcji antyków.
Wasil Bożkow jest największym bossem hazardowym w Bułgarii, właścicielem m.in. trzech z pięciu loterii w całym państwie, największej kolekcji antyków w kraju oraz udziałowcem w ponad 700 firmach na Bliskim i Dalekim Wschodzie. Po zmianach w ustawodawstwie Bożkow został oskarżony o kierowanie grupą przestępczą, wymuszenia i próbę wręczenia łapówki urzędnikowi, a także opublikowano za nim międzynarodowy list gończy. Poszukiwany został odnaleziony i aresztowany w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Mimo iż Bułgaria nie ma podpisanej umowy o ekstradycję z Emiratami, to bułgarski prokurator generalny zapewnia, że oskarżony wróci do kraju i stanie przed wymiarem sprawiedliwości. Co w takim razie stanie się z wielką kolekcją antyków?
Wasil Bożkow zbierał swoje antyki przez około 15 lat. Zgromadził ponad 3 tysiące przedmiotów pochodzących z okresu od IV w.p.n.e. do VI w.n.e. Kolekcja jest bogato udokumentowana i oficjalnie należy do założonej przez biznesmena fundacji ,,Tracja". W organizacji pracowało wielu wybitnych archeologów i historyków. Zbiór składa się m.in. z ceramiki, rzeźb marmurowych i metalowych, złotego wieńca trackiego oraz największego na świecie zbioru rytonów – czyli tradycyjnych trackich naczyń rytualnych w kształcie rogu, misternie rzeźbionych ze złota i srebra zakończone głowami zwierząt. Znawcy sztuki wyceniają kolekcję na ponad 1 mld euro.
Kiedy wydano nakaz aresztowania Bożkowa, doszło do konfiskaty antyków ze zbiorów oskarżonego. Według pracowników fundacji policjanci wynosili antyki w plastikowych torebkach i workach. Organizacja zgłosiła wywóz cennych dzieł sztuki do UNESCO, jednak prokuratura Bułgarii całkowicie temu zaprzeczyła. Z drugiej strony, Bułgarska Galeria Sztuk Pięknych potwierdziła, że otrzymała dzieła z kolekcji Bożkowa do przechowania.
Główny zarzut wobec zbioru biznesmena dotyczy identyfikacji i oceny dzieł sztuki. Według krajowego ustawodawstwa wszystkie zbiory są zobowiązane do przeprowadzenia takowej dokumentacji. Okazuje się, że z ogólnej liczby 3000 dzieł, które posiadał Bożkow, oficjalne dokumenty opisują tylko 212 antyków. Problem dokumentacji dzieł może być spowodowany ich pochodzeniem. Według fundacji biznesmen kupował nielegalnie wywiezione z kraju antyki na międzynarodowych przetargach dzieł sztuki i sprowadzał je z powrotem do Bułgarii. Jednak według prokuratora generalnego: „część tej kolekcji, mam nadzieję, że nie jest to większa część, została nabyta, wykopana, skradziona na bułgarskiej ziemi”. O powiązaniach przedstawicieli Bożkowa ze światem nielegalnych poszukiwaczy skarbów bułgarskie media pisały, lecz nie przedstawiły na nie dowodów. Miejmy nadzieję, że wartościowe dla historii i sztuki antyki nie padną ofiarą procesu wymiaru sprawiedliwości.